Vandaag (2 februari) is het Maria Lichtmis (of Lichtmis): de christelijke feestdag waarop de ‘Opdracht van de Heer in de Tempel’ wordt herdacht en het zuiveringsoffer dat Maria volgens de Joodse wet veertig dagen na de geboorte van Jezus moest brengen. Het is het laatste feest waarvan de datum verbonden is aan die van kerstmis: was het Sint Maartenfeest op 11 november 40 dagen voor kerst, Maria Lichtmis is 40 dagen erna kerst. Orthodoxe kerken vieren Maria Lichtmis volgens de door hen gebruikte Juliaanse kalender op 15 februari.
De oude Kelten vierden Imbolc: halverwege de winter, met de lente in aantocht. Het betekent ‘in de buik of ‘in de melk’ en heeft te maken met de geboorte of het zogen van lentelammeren: als teken van eerste nieuw leven middenin de winter. Kaarsen benadrukten dat de dagen gingen lengen. Traditiegetrouw worden kaarsen gewijd en kaarsenprocessies gehouden voor de mis: vandaar de naam Lichtmis. Ook is het traditie om op deze dag pannenkoeken te eten. Het gezegde ‘Er is geen vrouwtje nog zo arm, of ze maakt haar pannetje warm’ slaat hierop, al heeft ‘pannetje’ in oud Nederlands taalgebruik een dubbele betekenis.
Maria Lichtmis werd tot in de 17e eeuw ook wel Vrouwendag of Lieve Vrouwendag genoemd (Maria, Onze Lieve Vrouwe). Vanaf de 15e eeuw werden in Amsterdam de burgemeesters op Vrouwendag gekozen. Op die dag was de vrouw belangrijk en mocht zij een man kiezen. In 1887 schreef Pieter Louwerse het gedicht ‘Vrouwendag’, waarin moeder op die dag de baas is. Tuinders beginnen op deze dag altijd met het voorbereidende werk voor de moestuin.
