De bacterie die aan het eind van de middeleeuwen dood en verderf zaaide, bestaat nog altijd. Het veroorzaakte de builenpest en bereikte kwam van Azië en Noord-Afrika naar Europa. Canadese en Amerikaanse onderzoekers hebben vastgesteld dat zowel de pest van Justinianus in de 6e eeuw als de Zwarte Dood in de 14e eeuw werd veroorzaakt door dezelfde bacterie. Het was al bekend de bacterie die zorgde voor de uitbraak in de Middeleeuwen dezelfde is als de veroorzaker van recente pestgevallen. De bacterie wordt verspreid door knaagdieren. De mens dringt steeds verder door in de natuurlijke leefomgeving van knaagdieren, dus is het uitbreken van een nieuwe pandemie niet ondenkbaar. De bacterie, Yessinia Pestis, duikt telkens in nieuwe vormen op.
Onderzoekers bestudeerden de tanden van twee slachtoffers van de eerste keer dat de pest heerste, de plaag van Justinianus in het Oud-Romeinse keizerrijk in de 6e eeuw. Naar schatting kostte de plaag 50 miljoen mensen het leven. Keizer Justinianus werd vermoedelijk zelf ook getroffen door de ziekte, mar herstelde ervan. Acht eeuwen later brak de Zwarte Dood uit en kostte 75 tot 100 miljoen mensenlevens. Beide plagen bleken te zijn veroorzaakt door de bacterie Yersinia Pestis. De pest veroorzaakt hoge koorts, ernstige misselijkheid en zwellingen in oksels en liezen. Jaarlijks overlijden nog altijd duizenden mensen aan de ziekte, vooral in Oost-Europa, Afrika, Azië en Zuid-Amerika In de 19e eeuw waarde de bacterie rond in China en India: toen stierven 12 miljoen mensen door de pest. In de Tweede Wereldoorlog gebruikten de Japanners de pest als biologisch wapen, door doelbewust Chinese krijgsgevangenen ermee te infecteren.
