Nederland is voorzitter-af: het EU-voorzitterschap van de Europese Unie hield 30 juni op. Bij toerbeurt zwaait één van de lidstaten een half jaar met de voorzittershamer in het rond. Premier Rutte kijkt ‘met enige tevredenheid‘ terug op het voorzitterschap, maar het is de vraag hoe ‘ons’ halfjaar de geschiedenisboeken in zal gaan. Zo’n voorzitterschap stelt in feite niet echt veel voor, want beleid wordt door alle lidstaten samen gemaakt, maar het is natuurlijk leuk als er iets positiefs beklijft dat de geschiedenisboeken zal halen.
Zo leidde het Nederlands voorzitterschap in 1997 tot het Verdrag van Amsterdam, dat de weg vrijmaakte voor de komst van nieuwe lidstaten, en in 1992 tot het Verdrag van Maastricht, dat de basis legde voor de Economische en Monetaire Unie en de invoering van de euro. Afgelopen half jaar werd een schimmige deal met Turkije gesloten en gooide de brexit roet in het eten. Rutte somde een aantal ‘pragmatische’ resultaten op, waaronder ‘het terugdringen van migratie vanuit Turkije’. Reden voor de gerenommeerde hulporganisatie Artsen zonder Grenzen (AzG) om geen geld meer te willen ontvangen uit Brussel of een van de afzonderlijke EU-landen, uit protest tegen de in hun ogen ‘schandalige behandeling van mensen die in acute nood verkeren.’ AzG vindt die deal ‘vooral een beloning voor het tegenhouden door Turkije van vluchtelingen die naar Europa willen’.
Aan de brexit ‘kon Nederland als voorzitter weinig doen’, zei Rutte, maar dat neemt niet weg dat het een hele donkere schaduw over het Nederlands voorzitterschap werpt. Rutte wil de Britten de tijd geven om een nieuwe regering te vormen en daarna pas over de scheiding praten: ‘Het is nu een zootje daar.’ En het vluchtelingenprobleem? Griekenland heef ter nog steeds mee te kampen, mede door de Europese politiek. Ook daar ‘is het een zootje’, had Rutte eigenlijk moeten zeggen, maar dát deed hij niet. Tienduizenden mensen zitten vast aan de Griekse grens en kunnen geen kant op, omdat geen enkel EU-land bereid lijkt om die vluchtelingen over te nemen. Ik vrees dat dát de geschiedenisboeken haalt: dat wordt een inktzwarte bladzijde.
